Museum Naturalis moet vanwege auteursrecht verbouwing staken

"Museum Naturalis moet verbouwing staken in afwachting van definitieve uitspraak over auteursrecht architect". Zo was vandaag, samengevat, het nieuws over een zaak die speelt tussen architect Fons Verheijen en Museum Naturalis. Aan de orde is het auteursrechtelijk persoonlijkheidsrecht van de architect op grond waarvan de maker van een werk zich kan verzetten tegen de aantasting van zijn werk.

bron: Museum naturalis

Interne verbouwing

De preciese omstandigheden zijn mij niet bekend, behalve dan dat het Museum vanwege een gewenste aanpassing van de expositeruimte en een uitbreiding van het depot, dringend aan een (interne)verbouwing van het museum toe was en, zonder de architect om zijn toestemming te vragen, daarmee al begonnen was. Ja, en daar ging het mis.

Verzet tegen aantasting

Nu is formeel gezien niet de toestemming van de maker nodig voor het veranderen van of het aanbrengen van wijzigingen in een werk, maar deze heeft onder bepaalde omstandigheden wel het recht, zich daartegen te verzetten. Wil je als verbouwend museum dat risico (van een dwarsliggende architect) vermijden, dan doe je er verstandig aan, toch maar wel zijn toestemming te vragen of je er anderszins van te verzekeren, wat de auteursrechtelijke risico's zijn?

Voorwaarden

Wil de architect zich met succes kunnen verzetten tegen het aanbrengen van wijzigingen van zijn werk of tegen de aantasting aantasting ervan, dan zal hij overigens moeten aantonen, dat zijn verzet tegen die wijziging niet onredelijk is. Verzet tegen ‘aantasting’ wordt alleen dan gehonoreerd als het gevolg daarvan is dat zijn naam als maker in het geding is. Voorlopig – in afwachting van een definitieve uitspraak – heeft Verheijen genoemde omstandigheden bij de kort gedingrechter kennelijk aannemelijk kunnen maken.

Afweging belangen

Er wordt in zaken als deze, in de regel dus een afweging gemaakt tussen het belang van de betrokken architect en de eigenaar van het bouwwerk om wijzigingen aan te brengen. Behalve de uniciteit van het gebouw (waarover in deze zaak ook gesproken wordt), kunnen ook andere omstandigheden meespelen, zoals de noodzaak van de verbouwing, de ernst van de ingreep en de vraag of de oorspronkelijke architect de kans is gegeven zijn inbreng te leveren.

Advies

Ik adviseer partijen, ook in verband met de hoge (proces)kosten – alleen nu al is het Museum veroordeeld tot betaling van de proceskosten van de architect van € 20.000 – alsnog aan te sturen op een schikking, waarbij recht wordt gedaan aan de belangen van beide partijen.