Lijken deze schapenvachtlaarzen te veel op elkaar? Inbreuk op auteursrecht?

Een auteursrechtelijk uitstapje naar de wintersneaker van INUIKII (links). Een seizoenvrije merkrechtzaak tussen twee schoenfabrikanten. Het Zwitserse Inuikii beschuldigde het Nederlandse Est’Seven van auteursrechtinbreuk vanwege een gelijkende winterschoen. De Est’Mouton van Est’Seven (rechts) zou een “goedkope look-a-like” zijn. Zie afbeelding.

Kort geding

Inuikii bracht de zaak voor de kortgedingrechter. East’Seven voerde verschillende verweren aan. Inuiiki zou niet de rechthebbende zijn, haar schoen zou niet auteursrechtelijk beschermd zijn en tenslotte - als de eerstgenoemde verweren niet zouden opgaan - er is geen sprake van namaak. Omdat de zaak voor Inuikii geen bevredigend vonnis opleverde voor de kortgedingrechter ging zij in hoger beroep. Ik bespreek hierna alleen de materiële vraag of er volgens de rechter in hoger beroep sprake was van auteursrechtinbreuk.

Totaalindrukken

Omdat het ging om een gebruiksvoorwerp, waarbij ook de functionaliteit een rol speelt, was vooral de mate van overeenstemming tussen beide schoenen bepalend. De totaalindrukken van beide schoenen moeten met elkaar vergeleken worden, met dien verstande dat daarbij alleen rekening moet worden gehouden met de beschermde elementen van de nagemaakte schoen én met de creatieve (en daardoor eveneens beschermde) combinatie van de op zichzelf niet beschermde elementen. Om voor bescherming in aanmerking te komen moet sprake zijn van een voldoende “creativiteit”. En, niet onbelangrijk, bij een object zoals een schoen: een modelijn of stijl is niet beschermd. Alleen de concrete uiting telt.

Eigen persoonlijk karakter

Dat laatste was belangrijk, omdat beide schoenen, net als trouwens wel meer winterschoenen, inderdaad eenzelfde stijl vertonen. Het gaat in beide gevallen om halfhoge veterlaarzen met een platte zool en voorzien van een zichtbare schapenvacht. Dat mag. Het draait om de verdere concrete beschrijving van de schoen die in detail aangeeft hoe die er uitziet. Daarvan uitgaande oordeelde de rechter dat de schoen van Est’Seven voldoende verschilde van die van Inuikii om een eigen persoonlijk karakter te hebben. Zo heeft de Est’Mouton een extra hielstuk dat aan weerszijden van de hiel naar voren uitloopt en waaraan een derde veterlus is bevestigd. De ene schoen heeft verder twee veterlussen, de ander drie, waardoor de veters anders over de schoen heen lopen. En zo zijn er nog veel meer verschillen waarop in het vonnis in detail wordt ingegaan. https://uitspraken.rechtspraak.nl/details?id=ECLI:NL:GHAMS:2024:696

Ontlening

De verschillen overheersen de overeenkomsten volgens de rechter zozeer dat de schoen van Est’Sevens voldoet aan de voorwaarde om aanspraak te kunnen maken op auteursrechtelijke bescherming. Inuikii suggereerde nog dat zijn schoen letterlijk door Est’Seven was afgekeken omdat zij de beschikking zou hebben gehad over de ontwerptekeningen, maar dat deed er niet meer toe. Eventueel bewijs van ontlening was niet meer aan de orde, er was eenvoudig geen inbreuk.

Makerschap

In het vonnis speelde ook nog uitgebreid de vraag van het makerschap van Inuikii en ook de uitkomst daarvan leidde ertoe dat Inuikii de zaak verloor. Overigens had Est’Seven inmiddels zijn schoen voor het lopende seizoen aangepast, bij voorbeeld door de zool substantieel te verhogen. Dat maakte uiteraard het belang van Inuikii bij deze zaak nog kleiner.

Les

Les is vooral dat bij gebruiksvoorwerpen enige gelijkenis tussen twee voorwerpen niet al te snel leidt tot auteursrechtinbreuk. Nadere analyse van de auteursrechtelijk beschermde elementen die daarbij spelen en de mate van gelijkenis zijn bepalend.